پرورش گل‌هاي مختلف در فضاي باز و حياط منزل علاوه‌بر زيبايي بيشتر محيط به افزايش نشاط و شادابي افراد کمک مي‌کنند. در اين مطلب شما را به شناخت ده مورد از گل‌هاي فصل بهار آشنا خواهيم کرد.

گل‌هايي که نياز است قبل از گل‌دهي، نشاي آن‌ها در باغچه يا گلدان کاشته شود.
بسياري از گياهان گل‌دار زينتي فصلي هستند. به اين معناست که پس از گلدهي در طول سه ماه در فصلي به‌خصوص گلدهي را متوقف کرده و توليد بذر مي‌کنند تا سال ديگر با شروع شرايط محيطي مناسب دوباره به گل بنشينند. تکثير بيش‌تر اين گياهان به روش بذر است؛ اما از طريق قلمه يا پاجوش نيز تقسيم گياه صورت مي‌گيرد.
در اين بين گياهان فصل بهار بسيار مورد توجه هستند. شايد بيش از ۹۰ درصد گل‌هاي فصلي مخصوص فصل بهار هستند. با اين حال براي رسيدن به بهاري پرگل بايد در زمستان کاشت نشا يا قلمه‌زني را آغاز کنيد.
 نکته: شما مي‌توانيد پس از پايان گلدهي معمولاً تا اواخر تابستان بذر گل‌ها را از کيسه بذر گياه جدا کنيد و در پاييز در محيط کشت مناسب بکاريد تا نشا گياهان موردنظر را در زمستان به باغچه يا گلدان انتقال بدهيد.

ده مورد از زيباترين گل‌هاي بهاري
اين روز‌ها اگر سري به گل‌خانه‌ها يا گل‌فروشي‌هاي سطح شهر بزنيد، جعبه‌هاي نشا گل‌هاي شب‌بو، ميموني، اطلسي، بنفشه، مينا‌چمني و گياهان فصلي گل‌دار ديگر را مي‌توان تهيه کرد. توجه داشته باشيد که تمامي اين گياهان مخصوص نگهداري در فضاي باز، آفتاب مستقيم، حياط، باغچه و يا تراس خانه‌هاست.

گل پامچال
يکي از زيباترين گياهان گل‌دار فصل بهار گل پامچال است. گل پامچال (Primrose)، با نام علمي Primula vulgaris، گياهي زودرس، بهاره و چند ساله است که به دليل کاهش کيفيت بيش‌تر به صورت گياه يک ساله در سطح تجاري پرورش داده مي‌شود. گل‌هاي پامچال به صورت فشرده، درشت، در ميان برگ‌ها و در مرکز گياه ظاهر مي‌شوند. تنوع در رنگ گل‌ها جذابيت اين گياه را دوچندان کرده است. گل‌هاي پامچال در رنگ‌هاي زرد، صورتي، سفيد، قرمز، ارغواني، قرمز مسي، زرد با لکه نارنجي و در برخي گونه‌ها معطر وجود دارند.
براي نگهداري از گل پامچال نياز است محيطي سايه‌روشن و خنک را انتخاب کنيد. هواي گرم و نور مستقيم موجب آسيب به گياه مي‌شود. اين گياه به آبياري منظم نياز دارد. در صورت داشتن زه‌کش مناسب بهتر است هميشه خاک گياه مرطوب بماند. گياه پامچال معمولاً به دو روش بذر و تقسيم بوته تکثير مي‌شود. بذر‌ها را در فصل پاييز مي‌کارند و در اواسط تا اواخر زمستان آن‌ها را به گلدان جدا يا باغچه در فضاي باز منتقل مي‌کنند. در بهمن و اسفند ماه مي‌توانيد گياه پامچال را در رنگ‌هاي مختلف از گل‌فروشي‌ها و گلخانه‌ها تهيه کنيد.

گل بنفشه
بنفشه گياهي گلدار و چند ساله از خانواده Violaceae است. اين گياه بومي اروپا و شمال غرب آسياست که در نواحي شمالي ايران نيز به صورت طبيعي رويش دارد. امروز کاشت بنفشه در باغچه‌ها و فضاي سبز شهر‌ها رايج شده است. جذابيت گياه بنفشه بيش‌تر به تنوع زياد رنگ گل‌ها مربوط است. بنفشه به سرماي هوا بسيار مقاوم است، به همين دليل برخي به اين گياه، گل زير برف نيز مي‌گويند؛ اما ممکن است گياه به گرماي تابستان حساس باشد و از بين برود. اين گياه از طريق بذر تکثير مي‌شود. بذر‌ها در پاييز کاشته شده و در زمستان به محيط باز انتقال مي‌يابند.
اين روز‌ها اگر به گلخانه‌ها مراجعه کنيد، حتماً جعبه‌هاي نشا گل‌هاي بنفشه را خواهيد ديد. براي نگهداري از گياه بنفشه بهتر است پرنورترين بخش حياط يا تراس منزل‌تان را انتخاب کنيد. آبياري گياه بايد منظم انجام شود. نياز نيست که خاک هميشه مرطوب بماند؛ اما بعد از خشک شدن سطح خاک بايد آبياري صورت بگيرد. فصل گلدهي گياه متفاوت است؛ ولي اوج گلدهي آن اوايل فصل بهار است. جالب است بدانيد که گل بنفشه خواص درماني بسياري دارد. روغن يا دمنوش گياه بنفشه براي زيبايي پوست، مو و سلامتي بدن کاربرد فراوان دارد.

گل اطلسي
احتمالاً همه شما با اين گل زيبا آشنا هستيد. اطلسي آن دسته از گل‌هايي است که از روزگاران قديم در حياط خانه‌هاي قديمي و در کنار گل‌هاي شمعداني و رز زيبايي خيره کننده‌اي به محيط مي‌داد. اطلسي با نام علمي Petunia x hybrid و نام انگليسي Petunia از خانواده Solanaceae است. اطلسي گياهي زود رشد، يک ساله و بومي آمريکاي جنوبي است که امروز در سراسر دنيا گسترده شده است. گل‌هاي شيپور مانند کوچک، رنگارنگ و معطر دليل جذابيت اين گياه است. نمونه‌هاي بومي گل اطلسي به رنگ‌هاي سفيد، صورتي يا بنفش است؛ اما امروز با لقاح مصنوعي يا هيبريد تنوع بسياري را در رنگ و شکل گل‌ها ايجاد کرده‌اند.
گياه اطلسي اگرچه به خشکي تا حدي مقاوم است، آبياري آن بايد منظم صورت بگيرد. اين گياه هر نوع خاکي را مي‌پسندد؛ اما بهتر است براي کاشت گياه از خاک معمولي باغچه استفاده کنيد. گياه اطلسي به نور مستقيم و محيط بيرون نياز دارد. اين گياه بايد در طول روز نزديک به ۵ تا ۸ ساعت نور مستقيم دريافت کند. اين گياه معمولاً به دماي بالاتر از ۳۰ درجه سانتي‌گراد حساس است و در دوره تابستان نياز به آبياري روزانه دارد. گونه‌هاي اطلسي هيبريد از نوع پاکوتاه، رنگارنگ و دورنگ بسيار حساس است و به نگهداري بيش‌تري نياز دارند. بهمن و اسفند زمان مناسبي براي نشاکاري گل‌هاي اطلسي است؛ اما هنوز براي تکثير از طريق بذر زمان داريد.

گل شب‌بو
شب‌بو يکي از معطرترين و زيباترين گل‌هاي بهاري است. رايحه قوي، دل‌پذير و آرام‌بخش گياه در کنار زيبايي بي‌نظير گل‌ها طرفداران بسياري را به خود جذب کرده است. شب‌بو گياه مقاومي است که در آب و هواي کوهستاني و سرد تا دو سال عمر مي‌کند. اما در مناطق گرمسير در فصل تابستان گياه از بين خواهد رفت. گياه شب‌بو بيش از ۶۰ گونه دارد. گل‌هاي شب‌بو به صورت تک و يک پر و گونه‌هاي فشرده و پُرپَر وجود دارند. رنگ گل‌ها در اين گياه نيز متنوع است. سفيد، صورتي، ياسي، قرمز، بنفش و آبي ازجمله رنگ‌هاي معمول گل‌هاي گياه شب‌بوست.
از اين گياه مي‌توان در باغچه يا گلدان نگهداري کرد. شب‌بو به نور مستقيم خورشيد نياز دارد و بهتر است در محيط باز کاشته شود. هر نوع خاک براي کاشت شب‌بو مناسب است؛ اما خاک غني و زه‌کشي را بيش‌تر مي‌پسندد. بهترين زمان آبياري اين گياه، موقعي است که سطح خاک کمي خشک شده باشد. شب‌بو به روش بذر و نشا قابل کشت است. اما بهمن و اسفند ماه براي کاشت از طريق بذر کمي دير است. در اوايل اسفند ماه نشا گياه شب‌بو در بيشتر گل‌خانه‌هاي سطح شهر‌ها وجود دارد.

گل ميموني
ميموني با نام علمي Antirrhinum majus، گلي زينتي يک ساله‌اي است که در باغباني و فضاي سبز بسيار کشت مي‌شود. اگر به دو سمت پايين گياه کمي فشار بدهيد، دهان گياه باز مي‌شود و اين دليل نام‌گذاري گياه به ميموني است. گياه ميموني به دليل معطر بودن و تنوع در رنگ گل‌ها مورد توجه است. اين گياه بيش‌تر آب و هواي خنک را براي گل‌دهي ترجيح مي‌دهد؛ اما در مناطق گرمسير جنوبي کشور نيز به صورت انبوه کشت مي‌شود.
گل ميموني را در باغچه يا گلدان مي‌توان کاشت. اين گياه به محيط بيرون و آفتاب مستقيم نياز دارد. بهتر است پس از کاشت نشا گياه ميموني خاک آن هميشه مرطوب بماند. بهترين روش تکثير گل ميموني از طريق بذر است. بذر‌ها را در فصل پاييز مي‌کارند تا در زمستان به محيط باز انتقال بدهند. نشا گل ميموني اين روز‌ها در بيش‌تر گل‌خانه‌هاي سطح شهر وجود دارد.

گل آليسوم (گل عسل)
آليسوم گل عسل يا مرواريد گياهي علفي و يک ساله يا دو ساله و منشعب است. گياه آليسوم بوته‌اي و به صورت پهن رشد مي‌کند. درنتيجه براي کاشت در گلدان‌هاي آويز و پوشش باغچه بسيار مناسب است. گل‌هاي کوچک گياه آليسوم به رنگ‌هاي سفيد، صورتي و بنفش است و به صورت خوشه‌اي در انتهاي هر انشعاب رشد مي‌کند. ترکيب اين سه رنگ در کنار هم بسيار خيره کننده خواهد بود. اين گل‌ها عطري شبيه به عسل دارند که شهد آن هم شيرين است. به همين دليل برخي به آن “گل عسل” مي‌گويند. آليسوم دوره گل‌دهي طولاني دارد. در برخي از مناطق جنوبي در زمستان نيز به گل مي‌نشيند. اوج گ‌لدهي آليسوم در فصل بهار است.
براي نگهداري از اين گياه نور مستقيم آفتاب مهم است. پس حتماً گياه را در حياط يا تراس منزل جايي که بيش از ۵ ساعت نور مستقيم مي‌تابد، قرار بدهيد. گياه آليسوم به خشکي خاک مقاوم است. براي آبياري گياه بهتر است سطح خاک بين دو آب‌دهي خشک باشد. معمولاً گياه آليسوم در تابستان و به‌خصوص در نواحي جنوبي کشور با کاهش گل‌دهي رو به‌روست. در اين فصل آبياري بيش‌تر و خاک هميشه مرطوب اين گياه را تا پاييز و فصل گل‌دهي دوباره زنده نگه مي‌دارد. اين گياه در هر خاکي قابل کشت است. تکثير گياه آليسوم از طريق بذر و قلمه صورت مي‌گيرد. بهمن و اسفند فصل کاشت نشا گل آليسوم است. شايد نشا اين گياه کم‌ياب باشد؛ اما چند سالي است که در بيش‌تر گل‌خانه‌ها يافت مي‌شود.

کلم زينتي
گل کلم زينتي که بيش‌تر در فضاي سبز عمومي مشاهده مي‌شود، گياهي مقاوم به سرماست. کلم زينتي تنها جنبه تزئيني و زيبايي دارد و درنتيجه خوردني نيست. اين گياه بومي آسياست که در فصل پاييز از طريق بذر کشت مي‌شود؛ سپس در زمستان به محيط باز مثل باغچه يا گلدان منتقل مي‌شود. گل کلم زينتي به برف و سرما مقاوم است و هر چه دماي هوا کم‌تر باشد، رنگ برگ‌ها زيباتر مي‌شود. اين گياه تا اواخر فصل بهار زيبايي خود را حفظ مي‌کند؛ اما هرچه هوا گرم‌تر شود، ساقه طويل‌تر، برگ‌ها کوچک‌تر و کم‌رنگ‌تر مي‌شوند. در نهايت گياه به مرحله گل‌دهي و توليد بذر مي‌رسد. گل‌هاي کلم زينتي آن‌چنان زيبايي ندارند و بيش‌تر چين و رنگ برگ‌ها موجب جذابيت گياه شده است.
براي نگهداري از کلم زينتي بايد پر نورترين بخش حياط يا تراس منزل‌تان را انتخاب کنيد. اين گياه به آبياري منظم و رطوبت نسبي خاک نياز دارد. کلم زينتي در خاک‌هاي زه‌کش‌دار و حاصل‌خيز بهتر رشد مي‌کند. براي تکثير مي‌توانيد پس از پايان گل‌دهي و خشک شدن کيسه بذر گياه در فصل تابستان بذر‌ها را جدا و در فصل پاييز دوباره در بستر کشت بکاريد. پس از رشد کامل گياه‌چه‌هاي کلم زينتي آن‌ها را در زمستان به باغچه منتقل کنيد. نشا گل کلم زينتي معمولاً تا اواخر زمستان در بيش‌تر گل‌خانه‌ها يا گل‌فروشي‌ها وجود دارد.

گل ابري پاکوتاه
گل ابري با نام انگليسي Ageratum houstonianum از خانواده Asteraceae است. زادگاه اين گياه مکزيک است. گياه ابري گياهي بوته‌اي و دائمي است؛ ولي در عمل آن را يک ساله کشت مي‌کنند. ارتفاع برخي از گونه‌هاي گياه ابري به ۶۰ سانتي‌متر مي‌رسد؛ ولي ارقام پاکوتاه آن تا ۲۰ سانتي‌متر رشد دارند. برگ‌هاي دندانه‌دار قلبي شکل پرزدار و به رنگ سبز تيره و گل‌هاي متراکم سفيد، صورتي يا آبي از مشخصات اصلي گياه ابري است. اين گياه به قدري گل مي‌دهد که شاخ و برگ آن پيدا نيست و بيش‌تر گل‌ها جلب توجه مي‌کنند. گياه ابري براي رديف جلوي باغچه يا گلدان‌هاي باغچه‌اي شکل بسيار مناسب است. گياه ابري معمولاً در تمام طول سال به گل مي‌نشيند؛ اما اوج گل‌دهي آن فصل بهار است.
اين گياه در برخي مناطق گرم‌سير و در زمستان مملو از گل مي‌شود. اين گياه مکان‌هاي گرم و آفتابي را ترجيح مي‌دهد. همچنين در محيط‌هاي سايه آفتاب رشد خوبي دارد. خاک سبک يا خاک معمولي باغچه را مي‌پسندد. گياه تا حدي به آبياري کم و خشکي خاک مقاوم است؛ اما بهتر است هميشه خاک آن مرطوب باشد. تکثير گياه ابري به روش قلمه و بذر امکان‌پذير است. براي ماندگاري و ازدياد گياه بهتر است در فصول بهار يا پاييز به روش قلمه تکثير شود. گياه کار تکثير با بذر را به صورت طبيعي انجام مي‌دهد، به طوري که پس از مدتي اطراف گياه به تعداد زيادي گياه‌چه‌هاي جديد مي‌رويد.

گل لادن
لادن گياهي يک ساله يا چند ساله، مقاوم و بسيار زيباست. زادگاه اين گياه آمريکاي جنوبي است. برگ‌هاي گرد و بدون بريدگي و گل‌هاي چند پَر از مشخصات ظاهري گياه لادن است. رنگ گل‌هاي اين گياه زرد، سفيد، نارنجي و قرمز است که در کنار برگ‌هاي خاص خود زيبايي خيره کننده‌اي خلق مي‌کند. گياه لادن براي کاشت در گلدان آويز، کنار نرده‌ها و در حاشيه باغچه مناسب است. در مناطق جنوبي ايران که زمستان معتدل دارند، به عنوان گل زمستانه و يا بهاره در باغچه منازل کشت مي‌شود. اين گياه در فصل پاييز، زمستان و بهار به گل مي‌نشيند.
باتوجه به تفاوت در اقليم کشورمان زمان گل‌دهي آن متفاوت است. لادن به آبياري کم نياز دارد؛ پس بهتر است بين دو آبياري خاک گياه خشک شود. براي نگهداري از گياه لادن پرنورترين بخش تراس يا حياط خانه خود را انتخاب کنيد. اين گياه بايد بيش از ۵ ساعت نور مستقيم خورشيد دريافت کند. گياه لادن هر نوع خاک را تحمل مي‌کند؛ اما همان خاک معمولي باغچه براي کاشت مناسب است. تکثير گياه لادن از طريق بذر است. معمولاً نشا اين گياه نيز در بيش‌تر گل‌خانه‌ها يا گل‌فروشي‌ها قابل تهيه است.
 
گل هميشه بهار
هميشه بهار گياهي بوته‌اي، انبوه، يک ساله يا دو ساله است. اين گياه تقريباً در تمام طول سال گل مي‌دهد و بيش‌تر به عنوان گل يک ساله کاشته مي‌شود. کيفيت گل‌هاي هميشه بهار در سال اول است. گل‌ها به رنگ نارنجي و زرد ديده مي‌شوند که در طول روز باز و هنگام عصر و شب بسته مي‌شوند. هميشه بهار گياهي است که به سرما مقاوم است. زمان کاشت بذر اين گياه پاييز است و کاشت نشا آن در زمستان صورت مي‌گيرد. هميشه بهار در طول فصل زمستان رشد مي‌کند و با فرا رسيدن بهار شروع به گل‌دهي مي‌کند.
بذر‌هاي گياه را مي‌توان پس از پايان عمر گل‌ها و در فصل تابستان برداشت کرد. جالب است بدانيد که از گل‌هاي هميشه بهار در طب سنتي استفاده فراواني مي‌شود. براي نگهداري از هميشه بهار به نور مستقيم آفتاب در طول روز نياز داريد. اين گياه به خشکي خاک بسيار مقاوم است؛ اما آبياري پس از خشک شدن سطح خاک لازم است. کاشت از طريق بذر گل‌هاي هميشه بهار گذشته است؛ اما نشا اين گياه زيبا در بيش‌تر گل‌خانه‌ها قابل تهيه است.
زمان گل‌دهي همه گياهاني که به آن اشاره شد، مربوط به اواخر زمستان و بهار است؛ اما زمان کاشت آن‌ها بهمن ماه است. اين نکته را فراموش نکنيد که سلامتي و رشد گياه که سرانجام به گل‌دهي مي‌رسد، بستگي به زمان کاشت آن‌ها دارد. بيش‌تر افراد هنگامي اقدام به گل‌کاري مي‌کنند که گياه به گل نشسته است. اين عمل در بيش‌تر مواقع باعث کم شدن عمر گل‌ها و نرسيدن بذر مي‌شود. درنتيجه بهتر است قبل از گل‌دهي گياهان فصلي آن‌ها را در محيط کشت دائمي خود بکاريد. اين گياهان همگي به نور مستقيم آفتاب در طول روز نياز دارند، پس بهترين مکان براي نگهداري از گياهان فصلي تراس پرنور ساختمان يا حياط منازل است.