يکي از روش‌هاي جلوگيري از بارداري براي افرادي که رابطه جنسي محافظت نشده دارند، استفاده از قرص اورژانسي است که احتمال بارداري را به حداقل مي‌رساند. در اين مطلب قصد داريم به معرفي کامل قرص اورژانسي بپردازيم.

بسياري از افراد که رابطه جنسي محافظت نشده دارند براي جلوگيري از بارداري از روش‌هاي متفاوتي استفاده مي‌کنند. يکي از اين روش‌ها استفاده از قرص اورژانسي است که احتمال بارداري را به حداقل مي‌رساند.

اما متاسفانه افراد زيادي هستند که اطلاعات کافي در مورد استفاده از اين قرص را ندارند و همين امر سبب مي‌شود در مصرف اين قرص زياده‌روي کنند و سلامت بدن خود را به خطر بياندازند. در اين مطلب قصد داريم به معرفي کامل قرص اورژانسي بپردازيم.

قرص اورژانسي چيست؟

اين قرص حاوي پروژسترون زيادي است و با تغيير هورمون‌هاي بدن زنان از بروز بارداري جلوگيري به عمل مي‌آورد. اين قرص در زماني که زني رابطه جنسي محافظت نشده دارد و در دوران باروري و تخمک‌گذاري است، بايد مورد استفاده قرار گيرد. اين قرص هرگز براي سقط جنين نيست و حتي اگر باردار شده باشيد از بارداري جلوگيري نمي‌کند.

مکانيسم عمل اين قرص بدين صورت است که آزادسازي تخمک‌ها را متوقف مي‌کند و از بارور شدن آن‌ها توسط اسپرم جلوگيري به عمل مي‌آورد. به همين دليل کارشناسان هشدار مي‌دهند اگر پس از ۱۵ روز بعد از مصرف اين قرص پريود نشديد سريعا آزمايش خون بدهيد و وضعيت بارداري خود را مشخص کنيد.

انواع قرص‌هاي اورژانسي

سه نوع قرص اورژانسي ضدبارداري وجود دارد که براساس نوع آن بايد يک يا دو عدد از آن را مصرف کنيد.

۱. يک نوع از قرص‌هاي اورژانسي حاوي هورمون که لوونورژسترول ناميده مي‌شوند مانند My Way، Plan B One-step، Preventeza و Take Action

۲. قرص‌هاي ضد بارداري نيز مي‌تواند به عنوان قرص اورژانسي استفاده شوند، اما بايد بيش از يک قرص در يک زمان مصرف کنيد تا بتوان از بارداري پيشگيري کرد. اين رويکرد عملي، اما کمتر موثر است، زيرا نسبت به قرص اورژانسي يا لونورژستر بيشتر باعث تهوع مي‌شود. قرص ضد بارداري نياز به نسخه دارد. بهتر است با پزشک درباره ميزان مصرف مشورت کنيد.

۳. نوع سوم از قرص‌هاي پيشگيري اضطراري (ella) ناميده مي‌شوند و شما براي دريافت آن نياز به نسخه پزشک داريد. اين دارو غيرهورموني است و به همين دليل فقط با نسخه پزشک در دسترس است.

طريقه مصرف قرص

اين قرص را طي ۷۲ساعت بعد از رابطه جنسي محافظت نشده مي‌توانيد استفاده کنيد. کارشناسان توصيه مي‌کنند بهتر است اين قرص در ۲۴ساعت اوليه مورد استفاده قرار گيرد.

اين قرص به صورت يک قرص تک با دوز ۱.۵ و يا به صورت دو قرص با دوز ۰.۷۵ به فروش مي‌رسد. اگر از قرص دوم (۰.۷۵) استفاده مي‌کنيد مي‌توانيد قرص اول را بعد از رابطه جنسي محافظت نشده و قرص دوم را ۱۲ ساعت بعد مصرف کنيد. همچنين مي‌توانيد هر دو قرص را هم‌زمان باهم استفاده کنيد.

اگر در وضعيتي قرار گرفتيد که بايد قرص اورژانسي مصرف مي‌کرديد، اما به اين قرص دسترسي نداشتيد، مي‌توانيد از قرص‌هاي ضد بارداري ال دي، اچ دي استفاده کنيد. اما طريقه مصرف آن‌ها در اين شرايط بسيار مهم است. طريقه مصرف اين قرص‌ها در شرايط اورژانسي به صورت زير است:

پس از نزديکي محافظت نشده ۲ قرص ال دي و يا اچ دي را هم‌زمان مصرف کنيد و سپس ۱۲ ساعت بعد دو قرص ديگر. در طي ۷۲ ساعت بايد ۴ قرص خورده شوند.

قرص‌هاي اورژانسي چطور عمل مي‌کنند؟

اگر تخمک گذاري قبلا اتفاق افتاده باشد قرص اورژانسي از تشکيل سلول تخم پيشگيري مي‌کند. اگر سلول تخم در رحم لانه گزيني کرده باشد قرص اورژانسي نمي‌تواند بارداري را متوقف کند. قرص‌هاي اورژانسي حاوي لوونورژسترول ممکن است به طور موقت مانع از آزاد شدن تخمک‌ها شده يا مانع از باروري سلول تخم در رحم مي‌شوند. اثربخشي اين قرص‌ها به اين موضوع بستگي دارد که چقدر زود قرص را مصرف کرده باشيد.

عوارض قرص اورژانسي ضدبارداري چيست؟

برخي از خانم‌ها بعد از مصرف قرص اورژانسي، عوارض خفيف و موقتي را تجربه مي‌کنند. عوارض جانبي قرص لوونورژسترول که معمولاً فقط چند روز ادامه مي‌يابد ممکن است شامل اين موارد باشد:

حالت تهوع يا استفراغ
سرگيجه
خستگي
سردرد
حساس شدن پستان‌ها
قاعدگي نامنظم
خونريزي بين دوره‌هاي قاعدگي يا خونريزي شديد در قاعدگي
درد لگن
درد شکم
گرفتگي عضلات و تغييرات خلق و خو
در صورت مصرف بيش از حد قرص لوونورژسترول و مشاهده‌ي عوارض جانبي شديد، به يک مرکز درماني مراجعه کنيد.

احتمال جلوگيري از بارداري پس از مصرف قرص اورژانسي چقدر است؟

در همين‌جا به شما اعلام مي‌کنيم که اين قرص صد در صد جلوگيري از بارداري را تضمين نمي‌کند. هر چقدر که زودتر از اين قرص استفاده کنيد خطر بارداري به همان ميزان کاهش پيدا مي‌کند. به طور کلي مصرف اين قرص ۳ تا ۵ روز از بارداري پيشگيري مي‌کند. اگر پس از استفاده از اين قرص، پس از يک هفته از زمان هميشگي خود پريود نشديد فورا به پزشک مراجعه کنيد.

مصرف هم‌زمان قرص ضد بارداري و قرص اورژانسي

اين شايعه وجود دارد که مصرف هم‌زمان قرص ضدبارداري همراه با اين قرص احتمال بارداري را به صفر مي‌رساند. اما بهتر است بدانيد هر کدام از اين قرص‌ها بايد براي شرايط خاصي مورد استفاده قرار بگيرند و مصرف هم‌زمان آن‌ها تنها ممکن است عوارض جانبي شديدي براي شما به همراه داشته باشد، اما بر احتمال بارداري اثري ندارد!

نکاتي در مورد اين قرص بايد بدانيد

قرص اورژانسي، گزينه‌ي موثري براي پيشگيري اضطراري از بارداري در زناني استفاده مي‌شود که رابطه‌ي جنسي محافظت نشده داشته‌اند. يا روش جلوگيري از بارداري در آن‌ها با شکست مواجه شده است. اما اين روش به اندازه‌ي ساير روش‌هاي پيشگيري از بارداري موثر نيست. و براي استفاده‌ي روتين توصيه نمي‌شود. قبل از استفاده، مطمئن شويد که باردار نيستيد.
مادران شيرده بايد با احتياط از اين قرص استفاده کنند.

استفاده از قرص اورژانسي، ممکن است دوره‌ي قاعدگي شما را تا يک هفته به تاخير بيندازد. اگر طي ۳ تا ۴ هفته از مصرف قرص اورژانسي پريود نشديد، لازم است آزمايش بارداري بدهيد. اگر وقوع خونريزي قاعدگي بيش از يک هفته و حداکثر ۲ هفته پس از مصرف قرص اورژانسي طول بکشد، لازم است تست بارداري بدهيد.

مصرف دوزهاي اضافي قرص ضد بارداري اضطراري، ميزان تاثير قرص را افزايش نمي‌دهد. اين قرص ها براي استفاده در سنين قبل از قاعدگي (قبل از ۱۷ سال) در نظر گرفته نشده است.

قرص اورژانسي را هر چندوقت يکبار مي‌توان استفاده کرد؟

کارشناسان سلامتي هشدار مي‌دهند در طي ۱۲ ماه ۲ تا ۳ بار مي‌توانيد از اين قرص استفاده کنيد. در غيراينصورت آسيب‌هاي زيادي به بدن شما وارد مي‌شود.

قرص های اورژانسی روشی برای جلوگیری از بارداری نیست. همان طور که از نامشان مشخص است تنها برای مواقع اورژانسی است و یک راه دایمی به حساب نمی‌آید.

   در ادامه چند نکته مهم درباره این قرص‌ها را بررسی می‌کنیم:

قرص های اورژانسی باید در کمتر از 72 ساعت پس از نزدیکی محافظت نشده استفاده شود.
اگر در کمتر از 2 ساعت پس از مصرف قرص دچار استفراغ شدید بهتر است با پزشک مشورت کنید.
تغییر میزان  خون ریزی در دوران قاعدگی پس از مصرف قرص اورژانسی از عوارض مصرف این داروست.

ممکن است پس از مصرف قرص های اورژانسی دچار لکه بینی یا خون ریزی بین دوره‌های قاعدگی شوید.
قرص های اورژانسی ممکن است باعث ایجاد تاخیر در زمان قاعدگی شما شود. در صورتی که قاعدگی شما بیش از هفت روز به تاخیر افتاد،حتما با پزشک مشورت کنید.
قرص اورژانسی لونژیل در صورتی که 0.75 میلی گرم باشد، شامل دو عدد قرص است که می توانید به صورت همزمان  یا با فاصله 12 ساعت  مصرف کنید. لونژیل 1.5 میلی گرم شامل یک عدد قرص است که مصرف همان یک عدد کافی است.

هر چه فاصله بین نزدیکی و مصرف قرص کمتر باشد میزان اثرگذاری قرص بیشتر خواهد بود.
قرص های اورژانسی عوارض جانبی زیادی دارد و با وارد کردن میزان زیادی هورمون به بدن باعث اختلال در تخمک گذاری و نامنظمی قاعدگی‌های بعدی شما می‌شود پس تا می‌توانید از این قرص‌ها استفاده نکنید.